بیماری ام اس
برنامه ضربان همه روزه از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۱۶ به صورت زنده از شبکه سلامت سیما پخش میشود.
در برنامه ضربان 12 بهمن شبکه سلامت سیما، محمد علی صحرائیان متخصص مغز و اعصاب و فلوشیپ فوق تخصصی بیماری ام اس در خصوص این بیماری به گفتگو پرداخت.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که بیماری ام اس چیست؟، گفت: بیماری ام اس، بیماری خود ایمنی است که عمدتاً افراد جوان را درگیر میکند، سیستم ایمنی بدن به دنبال تحریک و القاء خود ایمنی، سلول های غلاف میلین اعصاب در مغز و نخاع را مورد حمله قرار می دهد و باعث ایجاد التهاب می شود، که بسته به درگیری قسمتهای مختلف سیستم عصبی، علائم مختلفی را در بعضی از نقاط بدن ایجاد می کند، که شامل: لنگش، اختلالات حسی( گز گز و مور مور)، تاری دید، از دست دادن بینایی، اختلال تعادل و یا اختلالات ادراری است.
وی در پاسخ به این سوال، که علت بوجود آمدن بیماری ام اس چیست؟، گفت: دلیل قطعی این بیماری را نمی دانیم، اما مسیر اینگونه است: که یک یا چند فاکتور محیطی در کنار یک ژن مساعد، دست به دست هم می‌دهند و سیستم ایمنی فرد را از حالت نرمال خارج می کنند، از جمله فاکتورهای های محیطی میتوان به ویروس EVB( اپشتین بار)، کمبود ویتامینD و...، اشاره کرد.
وی یادآور شد: در فردی که ژن مساعد داشته باشد، بیماری ام اس ایجاد میشود، ژن مساعد نه وراثت است و نه اختلال ژنتیکی است. هر فرد نقشه ژنتیک منحصر به فرد خود را دارد و ممکن است نسبت به بعضی از بیماری ها بسیار حساس باشد، پس در بیماری ام اس، نقش وراثت مطرح نیست.
استاد دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال، که علت شیوع بیشتر بیماری های خود ایمنی، بخصوص بیماری ام اس چیست؟،گفت: درست است که هم توان تشخیص پزشکی بالاتر رفته و هم فاکتورهای محیطی شیوع بیشتری پیدا کرده اند، اما این مسئله نمی تواند شیوع بیشتر را توجیه کند، بطور واقع، آمار این بیماری به صورت افزایشی است و تنها به تشخیص سریع باز نمی گردد.
وی افزود: در جامعه‌ای که به سمت مدرنیته پیش میرود، میزان بیماری های عفونی کاهش می یابد، هر زمانی که بشر موفق شود، بیماری های عفونی را مهار کند و یا کاهش دهد، بیماریهای خود ایمنی افزایش می یابد، که یکی از این بیماری ها بیماری ام اس است.
صحراییان گفت: وقتی کودکی به بیماری ویروسی مبتلا شود، بدن نسبت به آن پاسخ می دهد و ویروس را از بین می برد، اما اگر همین ویروس در بزرگسالی به بدن حمله کند: به دلیل قدرت بیشتر بدن، پاسخ به آن شدیدتر خواهد بود، این مشهورترین تئوری در این زمینه است: که بمباران و حمله شدید ویروس به بدن، باعث اتوایمیونیتی و التهاب شدید و در نتیجه به وجود آمدن بیماری خود ایمنی میشود.
کارشناس برنامه شایعترین علامت این بیماری را، تاری دید بصورت تک چشمی و یا عدم حرکت پاها دانست. یکی از علائمی که در بیماری ام اس دیده میشود و در صدها نوع بیماری دیگر نیز دیده میشود، گز گز و بی حسی اندام هاست، این علامت بسیار شایع است: از یک دیسک ساده گردن، تنش های روحی، حمله پنیک (هراس) و ....، باعث ایجاد این علامت میشود، در بیماری ام اس ، این علامت باید حداقل ۲۴ ساعت طول بکشد، علامتی که زودگذر است و به سرعت از بین می رود، بیماری ام اس نیست.
صحرائیان در پاسخ به این سوال که آیا الزامی وجود دارد برای همه افراد مبتلا به ام اس تصویربرداری ام آر آی صورت گیرد؟، گفت: خیلی الزامی وجود ندارد، در مورد بعضی از افراد که پزشک مشکوک میشود، جهت تایید تشخیص، ام آر آی انجام میشود، این کار از دو جهت انجام میشود،اول: تشخیص نواحی التهاب و دوم: معیاری برای پاسخگویی مناسب به درمان(در طی سالهای بعد، درخواست ام آر آی، مقایسه افزایش و یا کاهش پلاکت ها و نقاط التهابی بدن را نشان میدهد)
وی افزود: انجام ام آر آی، نه تنها در تشخیص، بلکه در انتخاب نوع درمان و همچنین اثر پذیری درمان ضرورت دارد.(درصد موفقیت درمان را مشخص میکند)
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که امیدی به علاج قطعی این بیماری وجود دارد؟، گفت: فردی که در حال حاضر مبتلا به بیماری ام اس میشود، اگر سوال کند، که آیا دارویی برای ریشه کنی این بیماری وجود دارد؟، پاسخ نه است، در دنیا درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، البته نه امروز، با نه ۳۰ سال پیش متفاوت است، امروزه در مورد بیماریهای خود ایمنی، اصطلاحی به نام «کنترل شدن بیماری» وجود دارد، بیمار سالهای سال کنترل میشود و بیماری خاموش می ماند.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: در سال ۱۹۶۵ میلادی، تنها ابزار کنترل بیماری، کورتیکواستروئید ها بودند، در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی، اینترفرون ها وارد بازار شدند، که قدرتی حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد داشتند،در سال ۲۰۰۶ به بعد با ورود داروهای جدید قدرت کنترل حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد افزایش پیدا کرد (داروهای تزریقی که به آنها منونوکلئال آنتی بادی میگوئیم تا ۸۰ درصد، قدرت کاهش حملات سالیانه را دارند و مانع ظاهر شدن پلاک های جدید در ام آر آی فرد می شوند)
وی گفت: بیمار ممکن است تا سال ها توسط این این داروها تحت کنترل قرار بگیرد و افرد تا ۱۵ الی ۲۰ سال توانایی های خود را حفظ کنند، در حال حاضر غریب ۱۹ نوع دارو مورد تایید جوامع بین المللی برای این بیماری وجود دارد.
صحراییان در پاسخ به این سوال، که چرا بیماران نسبت به آغاز پروسه درمان مقاومت می کنند؟، گفت: به سه دلیل: دراوایل بیماری، حال فرد خوب است و تمایل به استفاده از دارو ندارد، چون طی ۱۰ سال اول، بیماری خاموش است و بسیاری از بیماران، از داروها استفاده نمی کنند، زیرا پیشرفت بیماری در این ده سال بدون علامت است (با مصرف دارو در این ۱۰ سال، جلوی پیشرفت بیماری در سالهای آینده گرفته خواهد شد) وی مزمن بودن بیماری و همچنین تنش ها و استرس های روحی را، از دیگر دلایل پروسه مقاومت به درمان دانست.
این متخصص مغز و اعصاب گفت: در کنترل بیماری ام اس، سه بازوی اصلی وجود دارد: دارو، آرامش و تغییر سبک زندگی که شامل ورزش و تغذیه است. اگر یک ضلع این مثلث را انجام ندهیم، کنترل بیماری به خوبی انجام نمی شود، وی افزود:: سطح ویتامین D بدن را مناسب نگه دارید و به هیچ وجه از دخانیات استفاده نکنید، همچنین، تغییر سبک زندگی به سمت آرامش و سازگاری، باید به آهستگی انجام گیرد.