چگونه درست بنشینیم و درست بایستیم

برنامه ضربان همه روزه از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۱۶ به صورت زنده از شبکه سلامت سیما پخش می شود.

برنامه ضربان 9 اسفند شبکه سلامت سیما، محمدتقی حلی ساز، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در خصوص چگونه درست بنشینیم و چگونه درست بایستیم به بحث و گفتگو پرداخت.

کارشناس برنامه با بیان این مطلب که: نشستن و ایستادن در ساعات زیادی از شبانه روز اتفاق می افتد، گفت: در افرادی که بطور ممتد بیشتر از ۸ ساعت نشسته یا ایستاده باشند بعد از سه سال احتمال ابتلاء به بسیاری از بیماری ها وجود خواهد داشت.

وی استفاده از صندلی مناسب و نحوه نشستن درست بر روی آن را، راهی برای دوری از عوارض بد نشستن نام برد.

کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که صندلی استاندارد چه خصوصیاتی دارد؟ گفت: این صندلی ها قابل تنظیم هستند: صندلی هایی که پشتی خوب و قابل تنظیمی دارند، دارای دو دسته هستند که مقداری از وزن بالاتنه را خنثی میکند، محل نشیمن این صندلی نرم است و حامل جک های تنظیم کننده ارتفاع است.

وی ادامه داد: صندلی چرخدار باعث می‌شود که فرد به جای چرخاندن بدن، صندلی را بچرخاند، همچنین افزود: فرد نباید روی صندلی خم شود زیرا در این حالت تمام سیستم های اسکلتی عضلانی او تحت فشار قرار می گیرند، بهتر است دست فرد بر روی دسته های صندلی قرار گیرند و مانیتور رایانه دقیقا روبروی چشم فرد قرار داشته باشد، اگر این سیستم با زاویه قرار بگیرد، هم به گردن و هم به کمر فشار وارد می آید.

این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی یادآورشد: فاصله مانیتور تا چشم فرد باید حدود ۵۰ سانتی متر باشد همچنین افزود: صندلی و میز کودکان باید به اندازه جثه آنها انتخاب شود و فاصله چشم کودک تا صفحه رایانه بیش از ۵۰ سانتیمتر نباشد.

حلی ساز در خصوص ارتفاع صندلی ها توصیه کرد: هنگام نشستن بر روی صندلی باید کف پای فرد روی زمین قرار بگیرد و ران ها حدود چند سانتی متر به سمت شکم متمایل باشد. کوتاه بودن صندلی باعث می‌شود لگن به سمت شکم متمایل شود و در بلند بودن صندلی نیز، انگشتان پا به زمین اتصال خواهند داشت که در هر دو صورت آسیب زا خواهد بود.

وی افزود: در حالت استاندارد که تمام کف پا روی زمین قرار می گیرد فرد کمتر خسته می شود زیرا در این حالت عضلات بدن در حالت آزاد، رها و آرامش قرار دارند، اگر فردی در ساعت های آخر در محیط کار خسته باشد باید در شرایط خود تغییر ایجاد کند. (یا بد نشستیم یا صندلی ما اشکالی دارد)

ریاست دانشکده علوم پزشکی بقیة‌الله ادامه داد: وقتی زانوها خم میشوند، فشاری بیش از ۳ برابر وزن فرد بر مفاصل زانو وارد میشود او به افرادی که دچار مشکل زانو هستند توصیه کرد: به جای توالت ایرانی از توالت فرنگی استفاده کنند، نماز را در حالت نشسته بر روی صندلی ادا کنند و دو زانو و چهار زانو نشستن را کاملاً کنار بگذارند.

کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که آیا درازکش بودن مداوم کار اشتباهی است؟ گفت: بدن تاب قرار گرفتن در یک حالت را ندارد، فرض کنید در زمان طولانی، حتی در حالت راحت هم قرار داشته باشید، که مفاصل فیکس می شوند و ایجاد مشکل می کنند، در افرادی که طولانی مدت می نشینند، عضله پشت ساق پا کوتاه و جمع می شود به طوری که پاها در حالت درازکش هم صاف نمیشوند با سطح افق زاویه می سازند.

این استاد دانشگاه گفت: مفصل به گونه‌ای ساخته شده که باید به طور مداوم حرکت کند، اعضای بدن با حرکت محدود و یا با بی حرکتی دچار مشکل می‌شوند، وی افزود: بدن انسان سکون را دوست ندارد و مایل به تغییر حالت است، وی همچنین یادآور شد: عادات قرار دادن بدن در یک حالت خاص مشکل آفرین است.

حلی ساز ادامه داد: خیلی اوقات بدن به طور اتوماتیک حرکت می کند به طور مثال: در هنگام خواب به طور اتوماتیک دنده به دنده میشویم، وی به افراد توصیه کرد: در طول روز دو بار و هر بار ۱۰ دقیقه روی شکم دراز بکشند، با این کار سیستم ستون فقرات به تعادل نزدیک می‌شود.

به افرادی که از بیماری‌های مفصلی مانند: آرتروز رنج میبرند، یادآورشد: حرکات ورزشی و اصلاحی را باید تا محدوده ای انجام دهید، که ایجاد درد نمی کند.

این استاد دانشگاه به کسانی که شغل های ایستاده دارند مانند: معلمان، نانواها، آرایشگران و کارمندان راهنمایی رانندگی گفت: تنها راه نجات از عوارض ایستادن زیاد این است که حالت سکون را تغییر دهند و مدام جابجایی وزن داشته باشند، وی به استفاده از کرسی ۳۰ سانتی متری و و قرار دادن به نوبت پاها بر روی آن، به عنوان یکی از راههای جابجایی وزن اشاره کرد.

وی به افرادی که شغل های ایستاده دارند توصیه کرد: مدام جابه جایی وزن داشته باشند زیرا در ایستادن های طولانی احتمال افت فشار خون وجود دارد، او تاکید کرد: باید ماهیچه های اندام ها بخصوص پاها را به طور مداوم منقبض و منبسط کنیم وی نیز به خانم‌های خانه‌دار که طولانی مدت می ایستند توصیه کرد: به طور مرتب این پا و آن پا کنند و به عبارتی مرتباً جنبش داشته باشند.

وی در پاسخ به این سوال که کشاورزان در حال برنج کاری که در حال خمیده به اطراف چرخش می کنند با چه مشکلاتی روبرو خواهند شد؟ گفت: ستون فقرات یک حالت حمایتی دارد و وقتی لگن و ستون فقرات در کنار یکدیگر قرار بگیرند، آسیب پذیری مفاصل بیشتر است در این حالت فشار به کمر باعث اختلال در غضروف بین مهره‌ای و دیسک می گردد.

این متخصص طب فیزیکی و ورزشی تاکید کرد: برای حفظ بهداشت ستون فقرات به تقویت عضلات بدن به خصوص عضلات دو طرف مهره ها و همچنین محدوده حرکتی آن توجه کنید.

کارشناس برنامه استفاده از عصا را برای سالمندان مناسب دانست و گفت: عصا از فشار بر زانو ها می کاهد و مقداری از وزن فرد را به عصا منتقل می کند، وی تاکید کرد: عصا تکیه گاهی مناسب است که از زمین خوردن سالمند جلوگیری میکند.

وی به دانش آموزانی که در ساعت‌های متمادی مشغول مطالعه هستند، توصیه کرد: هر ۴۰ دقیقه یک بار حرکات کششی انجام دهید و یا بر روی شکم دراز بکشید و دست هایتان را در هم قفل کنید، با این کار از خمیدگی ستون فقرات و عوارض کاهش حرکت عضلات در امان خواهند ماند.