روش‌های مختلفی برای پاکسازی ریه افرادی که سیگار می‌کشند، افرادی که به طور منظم در معرض آلودگی هوا قرار می‌گیرند و یا دارای بیماری‌های مزمن هستند مانند مبتلایان به آسم، بیماری انسدادی مزمن ریوی و فیبروز کیستیک، وجود دارد. نفس کشیدن در هوای آلوده می‌تواند به ریه‌ها آسیب برساند و سلامتی را به خطر بیندازد. 

پاکسازی ریه‌‌ برای افراد مبتلا به بیماری‌هایی که منجر به دشواری‌های تنفسی می‌شوند، مانند آسم، بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) یا سیستیک فیبروزیس (فیبروز سیستیک) مفید است. افرادی که زیاد سیگار می‌کشند یا از بعضی از داروهای استنشاقی استفاده می‌کنند هم می‌توانند از مزایای پاکسازی ریه‌ بهره‌مند شوند.

روش‌های زیادی برای پاکسازی ریه وجود دارد، در این مقاله ۷ روش مؤثر برای پاکسازی ریه را معرفی می‌کنیم.

۱. بخار درمانی

بخار درمانی یا استنشاق بخار شامل استنشاق بخار آب برای باز کردن مجاری تنفسی و کمک به ریه‌ها در تخلیه مخاط است. افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی ممکن است در هوای سرد یا خشک، علائمشان بدتر شود. این آب و هوا می‌تواند غشای مخاطی مجاری تنفسی را خشک کرده و جریان خون را محدود کند. برعکس، بخار، گرما و رطوبت را به هوا می‌افزاید، که ممکن است باعث بهبود تنفس و از خشکی درآوردن مخاط داخل مجاری تنفسی و ریه‌ها شود.

یک مطالعه بر روی ۱۶ مرد مبتلا به بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD)، نشان داد که ماسک درمانی بخار نسبت به ماسک درمانی غیر بخار به میزان قابل توجهی باعث کاهش ضربان قلب و ضربان تنفس منجر می‌شود. با این حال، شرکت کنندگان بهبودی پایدار در عملکرد تنفسی خود را گزارش نکردند. این درمان ممکن است یک راه حل موثر موقت باشد اما محققان باید قبل از درک کامل از مزایای بخار درمانی بر سلامت ریه، تحقیقات بیشتری انجام دهند.

۲. سرفه کنترل شده

سرفه راهی است که بدن می‌تواند سموم موجود در مخاط را دفع کند. سرفه کنترل شده باعث شل شدن مخاط اضافی در ریه‌ها شده و آن را از طریق مجاری تنفسی به بالا می‌فرستد. افراد مبتلا به COPD می‌توانند برای پاکسازی ریه‌ها از مخاط اضافی، این تمرین ها را انجام دهند: 

با شانه‌های آرام، روی یک صندلی بنشینید و هر دو پا را روی زمین صاف نگه دارید.

 - بازو‌ها را روی شکم جمع کنید.

- به آرامی از طریق بینی استنشاق کنید.

- در حالی که به جلو متمایل هستید، بازدم را به آرامی بیرون دهید و دست‌ها را به سمت معده فشار دهید.

- هنگام بازدم ۲ یا ۳ بار سرفه کنید، دهان را کمی باز نگه دارید.

- به آرامی از طریق بینی استنشاق کنید.

 - استراحت کنید و در صورت لزوم، تمرین را تکرار کنید.

۳. مخاط را از ریه‌ها تخلیه کنید

تخلیه وضعیتی، شامل دراز کشیدن در موقعیت‌های مختلف برای استفاده از جاذبه برای از بین بردن مخاط از ریه‌ها است. این عمل ممکن است تنفس را بهبود بخشد و به درمان یا جلوگیری از عفونت‌های ریوی کمک کند. روش‌های تخلیه وضعیتی بسته به موقعیت متفاوت است:

-  به پشت، روی زمین یا تخت دراز بکشید.

- برای اطمینان از پایین‌تر بودن قفسه سینه از باسن، بالش‌ها زیر باسن را قرار دهید.

- به آرامی از طریق بینی بدمید و از طریق دهان بازدم دهید.

- هر بازدم باید دو برابر دم بکشد، که به آن تنفس ۱: ۲ گفته می‌شود. این مراحل را چند دقیقه ادامه دهید.

- بر روی پهلو به یک طرف دراز بکشید، سر را روی بازو یا بالش قرار دهید.

- زیر بالاتنه بالش بگذارید.

-  الگوی تنفس ۱: ۲ را تمرین کنید. چند دقیقه ادامه دهید و در طرف دیگر تکرار کنید.

- روی شکم خود یک دسته بالش را روی زمین قرار دهید.

-با شکم روی بالش‌ها دراز بکشید. یادتان باشد که باسن را بالای سینه نگه دارید.

-برای پشتیبانی، بازو‌ها را زیر سر تا کنید.

 - الگوی تنفس ۱: ۲ را تمرین کنید و چند دقیقه ادامه دهید.

۴. ورزش کنید

ورزش منظم می‌تواند سلامت جسمی و روانی افراد را بهبود بخشد و خطر بسیاری از بیماری‌ها از جمله سکته مغزی و بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. ورزش، عضلات را مجبور به کار بیشتر می‌کند که باعث افزایش میزان تنفس بدن شده و در نتیجه اکسیژن بیشتری به عضلات وارد می‌شود. همچنین گردش خون را بهبود می‌بخشد و بدن را در از بین بردن دی اکسید کربن اضافی که بدن هنگام ورزش تولید می‌کند، کارآمدتر می‌کند. بدن برای تأمین خواسته‌های ورزش منظم شروع به انطباق می‌کند. عضلات یاد می‌گیرند که از اکسیژن به طور موثرتری استفاده کنند و دی اکسید کربن کمتری تولید می‌کنند.

اگرچه ممکن است ورزش برای افرادی که دچار بیماری مزمن ریه هستند دشوارتر باشد، این افراد همچنین می‌توانند از ورزش منظم بهره‌مند شوند. افرادی که مبتلا به COPD، فیبروز کیستیک یا آسم هستند باید قبل از شروع یک رژیم جدید ورزشی با یک متخصص بهداشت مشورت کنند.

۵. چای سبز

چای سبز حاوی آنتی اکسیدان‌های زیادی است که ممکن است به کاهش التهاب در ریه‌ها کمک کند. این ترکیبات حتی ممکن است از بافت ریه در برابر اثرات مضر استنشاق دود محافظت کنند. مطالعه‌ای که اخیراً روی بیش از یک هزار بزرگسال در کره جنوبی انجام گرفت، نشان داد که افرادی که حداقل ۲ فنجان چای سبز در روز می‌نوشند، عملکرد ریه آن‌ها بهتر از کسانی است که هیچ کدام را نمی‌نوشند.

۶. غذا‌های ضد التهاب

التهاب مجاری تنفسی می‌تواند تنفس را دشوار کرده و باعث احساس سنگینی و گرفتگی قفسه سینه شود. خوردن غذا‌های ضد التهاب می‌تواند التهاب را کاهش دهد تا این علائم تسکین یابد. خوراکی هایی که به مبارزه با التهاب کمک می‌کنند عبارتند از زردچوبه، سبزیجات،گیلاس، بلوبری، زیتون،گردو، لوبیا، عدس.

۷. کوبه‌های قفسه سینه

تمرین‌های کوبه‌ای روش موثر دیگری برای از بین بردن مخاط اضافی از ریه‌هاست. یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی یا درمانگر تنفسی از حجامت برای ضربه زدن ریتمیک به دیواره قفسه سینه استفاده می‌کند تا مخاط حبس شده در ریه‌ها خارج شود. ترکیب ضربات قفسه سینه و تخلیه وضعیتی می‌تواند به تخلیه مجاری تنفسی از مخاط اضافی کمک کند.

سموم ناشی از دود سیگار یا آلودگی هوا که به ریه‌ها وارد می‌شود، می‌تواند کل بدن را تحت تأثیر قرار دهد. این سموم در نهایت در داخل مخاط گیر می‌کنند. سلامت تنفسی به این بستگی دارد که بدن به طور موثری مخاط از ریه‌ها و مجاری هوایی را برطرف کند. افرادی که ریه هایشان آسیب دیده است، ممکن است مشکل بیشتری نسبت به دیگران برای پاکسازی مخاط از سیستم خود داشته باشند. شرایط مزمن، مانند COPD، آسم و فیبروز کیستیک، باعث تولید بیش از حد مخاط یا مخاط غلیظ غیرمعمول می‌شود که می‌تواند ریه‌ها را مسدود کند.

تکنیک‌های پاکسازی ریه از جمله تخلیه وضعیتی، کوبه‌های قفسه سینه و تمرینات تنفسی، می‌تواند به تخلیه مخاط از ریه‌ها و مجاری تنفسی کمک کند. بخار درمانی ممکن است باعث تسکین موقتی افرادی شود که از گرفتگی یا شرایط مزمن تنفسی رنج می‌برند. ورزش منظم، نوشیدن چای سبز و خوردن غذا‌های ضد التهاب از تغییر سبک زندگی است که ممکن است سلامت ریه را بهبود بخشد و به خطر افتادن سلامتی را کاهش دهد.

  منبع: باشگاه خبرنگاران جوان