حتماً بار‌ها و بار‌ها شنیده‌اید که سنگ کلیه به اندازه وضع حمل کردن دردناک است، اما آیا می‌دانید سنگ کلیه از چه چیزی ساخته شده است تا جلوی تشکیل آن‌ها را بگیرید؟ در این مطلب نگاهی می‌اندازیم به واقعیت‌هایی عجیب و جالب درباره سنگ کلیه.
بیش از یک نوع سنگ کلیه وجود دارد
چهار نوع اصلی سنگ کلیه وجود دارد: سنگ‌های کلسیمی، سنگ‌های استروویتی، سنگ‌های اوریک اسیدی و سنگ‌های سیستینی.

سنگ‌های کلسیمی شایع‌ترین نوع سنگ‌های کلیه بوده و تقریباً ۸۰ درصد موارد سنگ کلیه، کلسیمی هستند.
سنگ‌های استروویت گاهی بعد از عفونت‌های مکرر ادراری تشکیل می‌شوند.
سنگ‌های اوریک اسید زمانی شکل می‌گیرند که ادرار زیادی اسیدی می‌شود.
سنگ‌های سیستین نیز که نادرترین نوع سنگ کلیه‌اند، در اثر یک اختلال ژنتیکی تشکیل می‌شوند.

** سنگ‌های کلسیمی و سیستینی، سخت هستند.

** سنگ‌های استروویتی معمولاً نرم‌تر و بزرگ‌ترند و گاهی تمام قسمت‌هایی که ادرار در کلیه جمع می‌شود را پُر می‌کنند. این سنگ‌ها، شاخ گوزنی نامیده می‌شوند، زیرا شبیه شاخ‌های گوزن هستند.
** تشخیص سنگ‌های اوریک اسیدی بدون ابزار‌های مناسب می‌تواند سخت باشد. سنگ‌های اوریک اسیدی و کلسیمی هر چند اغلب از جهت ظاهری شبیه‌اند، اما سنگ‌های اوریک اسیدی در عکس با اشعه ایکس دیده نمی‌شوند و معمولاً با سی‌تی‌اسکن می‌تواند وجود این سنگ‌ها را تشخیص داد.
 

رنگ سنگ کليه

سنگ‌های کلیه می‌توانند تقریباً به هر رنگی باشند.

هرچند سنگ‌های کلیه می‌توانند رنگ‌های گوناگونی داشته باشند، اما بیشتر آن‌ها ظاهری زردرنگ دارند. برخی از این سنگ‌ها در قسمت داخلی خود تیره‌ترند. سطح سنگ کلیه ممکن است صاف و مسطح و یا نامسطح باشد.

اندازه سنگ کليه
سنگ‌های کلیه می‌توانند اندازه‌های گوناگون داشته باشند
شاید شنیده باشید که دفع یک سنگ کلیه خیلی خیلی دردناک است و هر چند این مسئله در برخی موارد درست است، اما میزان درد ناشی از دفع سنگ کلیه، به شکل و اندازه‌ی سنگ بستگی دارد.
سنگ‌های کلیه می‌توانند به اندازه یک نخود باشند یا به اندازه‌ی یک نارنگی رشد کنند (البته نادر است). بزرگ‌ترین سنگ کلیه‌ای که تاکنون ثبت شده، در پهن‌ترین قسمت خود به اندازه‌ی دوازده سانتیمتر و هفت میلی‌متر بوده است. سنگ‌های بسیار ریز کلیه می‌توانند بدون اینکه متوجه شوید دفع شوند، اما هر چه سنگ بزرگ‌تر باشد، دفع دردناک‌تری دارد.

یک سری از غذا‌ها می‌توانند سبب تشکیل سنگ کلیه شوند، اما کلسیم نه
درست است که سنگ‌های کلیه اغلب از کلسیم درست شده‌اند، اما کلسیم به خودی خود منجر به تشکیل سنگ کلیه نمی‌شود. کلسیم معمولاً بر ایجاد سنگ کلیه اثر نمی‌گذارد، مگر اینکه خیلی خیلی بیشتر از میزان توصیه شده کلسیم مصرف کنید.
پزشکان به بیشتر بیمارانی که سنگ کلیه دارند می‌گویند به اندازه‌ی توصیه شده روزانه کلسیم مصرف کنند.

پس چه غذا‌هایی منجر به تشکیل سنگ کلیه می‌شوند؟
** نمک زیاد و پروتئین حیوانی غیرلبنی (همه‌ی انواع گوشت قرمز، گوشت گوساله، مرغ و ماهی)، همگی با افزایش احتمال سنگ کلیه ارتباط دارند. نمک، مانع جذب کلسیم توسط بدن می‌شود.

** ضمناً غذا‌هایی که اگزالات زیاد دارند مانند آجیل، شکلات، اسفناج و چای، می‌توانند احتمال سنگ کلیه را بیشتر کنند.

آب می‌تواند جلوی تشکیل سنگ کلیه را بگیرد
نمک می‌تواند منجر به ایجاد سنگ کلیه شود، اما آب یا همان H ۲ O دوست داشتنی، جلوی تشکیل سنگ کلیه را می‌گیرد. میزان آبی که روزانه می‌نوشید، مهم‌ترین ریسک فاکتور تشکیل سنگ کلیه است. ننوشیدن آب کافی می‌تواند تا پنجاه درصد در ایجاد سنگ کلیه نقش داشته باشد. به بیماران توصیه می‌شود روزانه آب کافی بنوشند تا دو و نیم لیتر ادرار کنند، یا اینکه سعی کنند ادرارشان به رنگ زرد بسیار روشن و شفاف باشد.

سنگ کلیه در تابستان و آب و هوای گرم‌تر شایع‌تر است
اینکه به تابستان، فصل سنگ کلیه می‌گویند دلیل دارد. هوای گرم منجر به دهیدراته یا کم آب شدن بدن شده و باعث می‌شود در آب و هوای گرم، احتمال تشکیل سنگ کلیه بیشتر باشد. آب زیاد بنوشید، خصوصاً اگر هوا گرم است. اگر حین ورزش زیاد عرق می‌کنید، حتماً بدنتان را خوب آبرسانی نمایید.

بیش از یک‌دهم افراد زمانی در زندگی خود دچار سنگ کلیه می‌شوند
متأسفانه، سنگ کلیه شایع است. تخمین زده شده بیش از یک‌دهم افراد در طول عمر خود دچار سنگ کلیه می‌شوند و این رقم رو به افزایش است. سنگ کلیه در زنان نسبت به مردان شیوع کمتری دارد. اگر یک سنگ کلیه داشته باشید، احتمال اینکه سنگ دیگری هم داشته باشید بیشتر می‌شود
داشتن یک سنگ کلیه می‌تواند احتمال تشکیل یک سنگ کلیه دیگر در پنج تا هفت سال آینده را تا ۵۰ درصد بیشتر کند؛ بنابراین اگر یک سنگ کلیه را تجربه کردید، عمل کردن طبق توصیه پزشکتان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

سنگ کلیه با دیگر عوارض نیز ارتباط دارد
یکی از دلایل اینکه احتمال تشکیل سنگ کلیه رو به افزایش است می‌تواند چاقی باشد که یک ریسک فاکتور محسوب می‌شود. علاوه بر چاقی، دیابت، اختلالات متابولیکی، عفونت‌های مکرر ادراری و بیماری پاراتیروئید نیز با تشکیل سنگ کلیه مرتبط‌اند.

سنگ کلیه با امواج ضربه‌ای قابل درمان است
یکی از راه‌های درمان سنگ کلیه، استفاده از سنگ‌شکن است که در آن از امواج صوتی با انرژی بالا به عنوان روشی غیرتهاجمی برای شکستن سنگ‌های کلیه کمک گرفته می‌شود تا خرده‌سنگ‌ها راحت‌تر دفع شوند. پیش از این عمل نیاز به بیهوشی وجود دارد.
منبع : خبرگزاری صدا و سیما