بیماری های کیسه صفرا
برنامه ضربان همه روزه از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۱۶ به صورت زنده از شبکه سرآمد سیما پخش می شود.
در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما مورخ۱2/۸/۱401 مجری برنامه میزبان دکتر شهریار نیک پور فوق تخصص گوارش و کبد و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بود و در خصوص بیماری های کیسه صفرا به گفتگو پرداختند.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که وظیفه کیسه صفرا چیست و در کدام قسمت بدن قرار گرفته است، گفت: کیسه صفرا به شکل گلابی است، حجمی حدود ۳۰ تا ۵۰ سی سی دارد و در زیر دنده سمت راست، در قسمتی از بستر کبد قرار دارد.
صفرای ساخته شده توسط کبد، از طریق مجرای صفرا، از کبد خارج شده و وارد کیسه صفرا میشود. کیسه صفرا جایگاه ذخیره صفراست، وقتی غذای پرچرب و پروتئینی استفاده میکنیم، کیسه صفرا منقبض می شود و صفرا را به داخل اثنی عشر میریزد، حضور صفرا برای هضم و جذب چربی ها ضروری است. کیسه صفرا به غیر از ترشح صفرا، یک نقش فیزیولوژیک نیز به عهده دارد که آن تغلیظ صفرا در مواقع ضروری است.
این فوق تخصص گوارش گفت: شایعترین مشکل صفرا، سنگ های کیسه صفراست، این سنگ ها می توانند هم داخل کیسه صفرا باشند و هم در مجاری کیسه صفرا قرار داشته باشند،(۸۵ درصد موارد سنگ در خود کیسه صفراست و ۱۵ درصد موارد، سنگ در مجاری صفراوی تشکیل می شود). وی همچنین متذکر شد سنگ های صفراوی و سنگ های کلیوی از نظر مکانیسم ایجاد و نوع آن هیچگونه ارتباطی با هم ندارند.
وی در پاسخ به این سوال که سنگهای صفراوی، چند نوع هستند، گفت: ۸۰ الی ۹۰ درصد سنگ های کیسه صفرا از نوع کلسترولی هستند، نوع دوم سنگ های صفراوی سنگهای پیگمانته یا رنگی هستند و مختص کسانی است که به لیز (تخریب) گلبول قرمز مبتلا هستند.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که مکانیسم تولید سنگ صفرا چیست، گفت: کلسترولی که از کبد به درون صفرا ترشح میشود، مستعد رسوب می باشد، دو عامل مزاحم برای رسوب کلسترول وجود دارد: یکی خود اسید صفراوی است که مانع رسوب کلسترول و تشکیل سنگ میشود و دیگری، چربی از نوع فسفولیپید هاست که اجازه رسوب به کلسترول را نمی دهد.
وی گفت: اگر ترشح کلسترول به داخل سیستم صفراوی زیاد شود، این دو عامل نمی توانند از رسوب کلسترول جلوگیری کنند وباعث رسوب کلسترول و تولید سنگ میشود.
یکی از راه های دفاعی بدن برای خارج کردن کلسترول اضافی، تولید صفرا است. یکی از این مکانیسم های دفاعی برای دفع کلسترول اضافی بدن کبد است، کبد کلسترول را به کیسه صفرا ترشح می کند تا از طریق دستگاه گوارش از بدن خارج کند.
نیک پور گفت: شایعترین علت ایجاد سنگ کیسه صفرا، جنسیت می باشد. این بیماری در جنس زن بیشتر دیده میشود، استروژن در بانوان باعث ترشح بیشتر صفرا و ایجاد سنگ کیسه صفرا می گردد. وی گفت: دومین علت ایجاد سنگ کیسه صفرا، چاقی است، حاملگی، مصرف قرص های هورمونی،(ضد بارداری) باعث افزایش ترشح کلسترول در کیسه صفرا می شود، الیته پروژسترون هم تا حدودی موثر است و باعث کاهش تحرک کیسه صفرا میشود، در این صورت، ماندن زیاد صفرا در کیسه صفرا، باعث تولید سنگ میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: کاهش وزن ناگهانی و همچنین نوسان زیاد وزن، یکی دیگر از فاکتورهای ایجاد کننده سنگ کیسه صفرا است، وی گفت: استفاده زیاد از غذای کم کالری، تحرک کیسه صفرا را کم می‌کند که در این صورت، زمینه سازی مناسب برای تولید سنگ کیسه صفرا محسوب می شود.
وی کم تحرکی را نیز از عوامل دیگر ایجاد کننده سنگ کیسه صفرا دانست.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال، که آیا افرادی که چربی خون بالا دارند، با احتمال بیشتری به سنگ کیسه صفرا مبتلا می شوند، گفت: تا به حال ارتباطی بین چربی بالا و سنگ کیسه صفرا گزارش نشده است، اما اگر میزان تری گلیسیرید خون فرد بالا باشد و HDL یا چربی خوب خون پایین باشد، آمار تولید سنگ کیسه صفرا بیشتر خواهد بود.
فوق تخصص گوارش در پاسخ به این سوال، که شایع ترین علامت سنگ کیسه صفرا چیست گفت: «بی علامتی» شایعترین علامت سنگ کیسه صفرا است، و اغلب بصورت تصادفی یافت میشوند.
۷۵ درصد موارد سنگ های درون کیسه صفرا تا آخر عمر بدون علامت باقی می مانند، شایعترین محل درد، زیر دنده سمت راست و روی معده است، البته احتمال دارد افرادی با درد شانه و پشت نیز مراجعه کنند.
وی تاکید کرد: درد کیسه صفرا درد ثابتی است و کم و زیاد نمی شود، این درد ثابت، حداقل نیم تا ۵ ساعت طول می کشد، اگر سنگ کیسه صفرا یکبار علامت دار شود،(درد) شانس علامت دار شدن مجدد آن در آینده زیاد است.
شهریار نیکپور شایع ترین و بهترین روش تشخیص سنگ کیسه صفرا را سونوگرافی دانست، و گفت: سنگ کیسه صفرا بعد از علامت دار شدن نیاز به جراحی دارد.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که بعد از جراحی کیسه صفرا چه مشکلاتی برای فرد ایجاد میشود گفت پس از برداشتن کیسه صفرا هیچگونه مشکلی از نظر هضم و جذب چربی رخ نمی‌دهد و مجاری صفراوی وظایف صفرا را انجام می دهند
وی گفت: به سنگ های بی علامت کیسه صفرا کاری نداریم، مگر در موارد خاص، این موارد شامل: اگر اندازه سنگ بیش از سه سانتی متر باشد، که فاکتور خطر سرطان کیسه صفرا را به دنبال خواهد داشت،
اگر سنگ کیسه صفرا همراه با پولیپ کیسه صفرا باشد و اگر در جداره کیسه صفرا، رسوب کلسیم وجود داشته باشد، در این موارد، کیسه صفرا نیاز به جراحی دارد.
مشاهده برنامه