تاثیر آلودگی هوا بر سلامت
برنامه ضربان همه روزه از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۱۶ به صورت زنده از شبکه سلامت سیما پخش می شود.
در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما مهدی خاتونی فوق تخصص بیماریهای ریوی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص تاثیر آلودگی هوا بر سلامت به گفتگو پرداخت.
کارشناس برنامه با تاکید بر اینکه کودکان، سالمندان و مادران باردار در خطر آسیب های بیشتری نسبت به آلودگی هوا قرار دارند، گفت: این روزها با افزایش میزان آلودگی هوا و تشدید بیماری های زمینه ای، تعداد بیماران مراجعه کننده به کلینیک های تخصصی تنفسی و بیمارستان ها افزایش یافته است.
وی در پاسخ به این سوال که در روزهای اخیر با افزایش میزان آلودگی هوا، چه بیمارانی بیشتر تحت آسیب های جسمی قرار گرفته اند؟، گفت: بیماران مزمن تنفسی با بروز حملات تنگی نفس و عود بیماری زمینه ای، بیشتر به بیمارستان‌ها مراجعه میکنند، با توجه به وجود بیماری های ویروسی مانند: کرونا و آنفولانزا که وجود دارند، بروز آسیب های ناشی از آلودگی هوا نیز، مزید بر علت شده است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا در روزهای آلودگی هوا، احتمال ابتلا به بیماریهای ویروسی بیشتر میشود؟، گفت: ماهیت بیماری های ویروسی به صورتی است که وقتی مستقیم با ذرات معلق در هوا و ویروس های در گردش جامعه مواجه می شود، ایجاد یک چرخه معیوب می کند و هر زمان که شاخص آلودگی هوا بالا میرود، شیوع بیماری های ویروسی نیز بیشتر می شود.
خاتمی گفت: اجزای اصلی آلودگی هوا، یک سری مواد، ریزگرد و گازهایی هستند مانند:NO2، SO2، اوزون و یک سری اسیدها به شکل ذرات استنشاقی( آئروسل) مانند: اسید سولفوریک که، ذرات معلق در هوا هستند، که بعضی ها در سیستم مجاری فوقانی تنفسی رسوب می کنند و بعضی دیگر، از این مسیر عبور میکنند و به سیستم تحتانی تنفسی میرسند و بسته به اینکه کدام ناحیه از سیستم تنفسی را تحت تاثیر قرار دهند، علائم بالینی متفاوتی ایجاد خواهند کرد.
فوق تخصص بیماری های تنفسی ادامه داد: این مواد اسیدی و گازها، بیمار را دچار تحریک مجاری تنفسی، مانند: سرفه و تنگی نفس می کنند. وی مژک ها را یک سد دفاعی در برابر این نوع آلودگی‌ها دانست و گفت: آلودگی ها، این مژک ها را از کار می اندازند، وقتی این سد دفاعی بدن که از مژک های بینی شروع می شوند و تا داخل ریه ها ادامه دارند، از کار بیافتند، کارآیی طبیعی خود را از دست می‌دهند و منجر به این می شوند، که این مواد مضر به راحتی وارد بدن شوند و فرد را دچار علائمی مانند: تنگی نفس، سرفه، خارش بدن، سوزش چشم و...، گردانند، که این علایم با تشدید بیماری زمینه ای فرد و با احتمال بستری در بیمارستان، همراه خواهد بود.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال، که ماسک ها تا چه اندازه ما را در برابر آلودگی هوا، محافظت می کنند؟، گفت: ماسک ساده جراحی تا حدود ۴۰ الی ۵۰ درصد، قدرت فیلتر مواد آلوده را دارد و از ورود این مواد به بدن و سیستم تنفسی جلوگیری می کند. اگر بخواهیم از ورود درصد بیشتری از این مواد جلوگیری کنیم، باید از ماسکهای N95 وFFP2 وFFP3، که بر حسب تکنولوژی ساخت و نانو فیلتر های به کار رفته در آنها می توانند، تا ۹۰ درصد از ورود ذرات آلوده و ریزگردها به سیستم تنفسی جلوگیری کنند، استفاده کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به این سوال، که گروه های حساس چه کسانی هستند؟، گفت: کودکان، افراد سالمند و خانم های باردار و همچنین افراد مبتلا به بیماری های مزمن و طولانی مدت، مانند: بیماری های مزمن تنفسی، قلبی، کبدی، کلیوی، بیماری هایی که سالیان سال فرد را درگیر کرده اند، جمعیتی هستند که در معرض آسیب بیشتر قرار دارند.
وی در پاسخ به این سؤال، که هنگام آلودگی هوا، آیا محیط های بسته امن هستند؟،گفت: با وجود تبادلات هوایی ، محیط های بسته هم، کاملاً پاک و مصون نخواهند بود و ذرات ریز، از کوچک ترین منافذ وارد محیط های بسته می شوند، در این خصوص بحث غلظت مواد آلاینده در بدن و سیستم تنفسی مطرح است، به طوری که با قرار گرفتن در محیط باز، میزان ورود مواد آلاینده به بدن، طی فعالیت های عادی و ورزشی، متفاوت خواهد بود.
وی یادآور شد: مطمئنا غلظت آلودگی در منزل کمتر از محیط باز خواهد بود و آسیب کمتری به بدن وارد می شود.
خاتونی در پاسخ به این سوال که استفاده از دستگاه های تصفیه هوا، تا چه حد تبلیغاتی و تا چه حد علمی است؟، گفت:تصفیه کننده های خانگی، درصدی از آلاینده ها را فیلتر می کنند، اما بعضی از مواد آلاینده، قطر های ریزی دارند و از فیلتر این دستگاه ها خارج می شوند و وارد دستگاه تنفس افراد می شوند، وی افزود: این دیدگاه علمی نیست که با استفاده از دستگاه تصفیه هوا، از شر تمام ذرات آلاینده در امان خواهیم بود، البته استفاده از آنها کاملاً بی اثر نیست و درصدی از مواد آلاینده را جذب می کند و تا حدودی اثرات مفید دارد، اما به اندازه تبلیغاتی که برای آنها انجام میشود، کارساز نخواهد بود.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال، که آیا ترکیب یا دارو، و یا ویتامین خاصی برای بهبود وضعیت در این شرایط وجود دارد؟، گفت: داروی خاصی برای رفع این معضل وجود ندارد، اما می‌توان با استفاده از مواد طبیعی که در تقویت سیستم ایمنی بدن موثرند، مانند: سبزیجات و میوه جات تازه، لبنیات به خصوص لبنیات کم چرب و همچنین مصرف مایعات فراوان، تا حدودی سیستم ایمنی را تقویت کرد، وی افزود: کلسیم موجود در لبنیات، میزان جذب سرب ناشی از آلاینده های محیطی را کم میکند. دارو ها اغلب جنبه های تجارتی دارند و اساس علمی در مصرف آنها، وجود ندارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: طبق تحقیقاتی که در ایران و دیگر کشورها انجام شده است، به این نتیجه رسیده اند: که سیگار و دخانیات و همچنین آلودگی های صنعتی و آلاینده های محیطی ( استنشاق هوای آلوده و همچنین استنشاق گاز حاصل از سوخت های فسیلی، مانند: سوخت فضولات خشک شده حیوانات در منازل روستایی، یا استفاده از تنور های خانگی برای پخت و پز) به طور چشمگیری آمار سرطان ها به خصوص بدخیمی های تنفسی را افزایش داده است.