پارکینسون
برنامه ضربان همه روزه از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۱۶ به صورت زنده از شبکه سلامت سیما پخش میشود.
در برنامه ضربان 4 اسفند شبکه سلامت سیما، فرزاد اشراقی، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص پارکینسون به گفتگو پرداخت.
اشراقی گفت: پارکینسون بعد از آلزایمر شایع ترین بیماری تخریبی سلولهای مغز است (نورو دژنراتیو یا اضمحلالی مغز) که با توجه به کنترل موارد عفونی در دنیا و همچنین افزایش امید به زندگی (افزایش سن) تعداد این گونه بیماری ها رو به افزایش است.
اشراقی ادامه داد: دوپامین ماده شیمیایی در مغز است که به الگوهای حرکتی مغز کمک می کند، در این بیماری ترشح ماده شیمیایی دوپامین از ماده سیاه مغز (که در ساقه مغز قرار دارد) ترشح میشود، کاهش میابد. با کاهش دوپامین، علامت های پارکینسون در فرد ظاهر میشود.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سؤال، که علت کاهش میزان دوپامین با افزایش سن چیست؟ گفت: بعضی از مسمومیت ها از جمله مسمومیت با فلزات سنگین (منگنز)، مسمومیت با الکل اتیلیک، مسمومیت با گاز CO، مسمومیت با سموم دفع آفات نباتی و همچنین ژنتیک از عوامل تاثیر گذار در بروز این بیماری است.
وی ادامه داد: در ۵ الی ۱۰ درصد مبتلایان نقش ژنتیک مطرح است به خصوص در افرادی که زیر ۶۰ سال به پارکینسون مبتلا می شوند بیماری پارکینسون در سنین مختلف دیده می شود اما اصولاً بالای سن ۶۰ سال پارکینسون افزایش پیدا میکند.
وی افزود: آمار مبتلایان به پارکینسون از ۱۸۰ در ۱۰۰ هزار نفر الی۳۶۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر در جوامع مختلف (نسبت به نژاد، جغرافیا و....)، متغیر است.
این متخصص مغز واعصاب یادآور شد: رسوب یک نوع پروتئین در ماده سیاه مغز و تخریب این سلول‌ها، کاهش ترشح دوپامین را به دنبال دارد، همچنین رسوب این سموم در ماده سیاه مغز نیز منجر به کاهش دوپامین و ابتلا به این بیماری میگردد .
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که چند نوع لرزش داریم و آیا هر لرزشی پارکسون است؟ گفت: هر لرزشی پارکینسون نیست، لرزشها از نظر فرکانس، قرینگی و غیر قرینگی و همچنین در چه پوزیشنی ایجاد شود با یکدیگر تفاوت دارند.
اشراقی ادامه داد: لرزش های دوطرفه دست پارکینسون نیست، لرزش پارکینسون همیشه یک طرفه شروع میشود و بیشتر در حالت استراحت وجود دارد. وی گفت: مهمترین عامل پارکینسون افزایش سن می باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به این سوال که علائم پارکینسون چیست؟ گفت: پارکینسون چندین علامت منحصر به فرد دارد: لرزش یک طرفه در حالت استراحت با فرکانس حدود ۳ تا ۵ هرتز که در انگشت شست و سبابه بیشتر است. (فرکانس آن با لرزش خوش خیم و فیزیولوژیک تفاوت دارد)
اشراقی ادامه داد: لرزش در بیماری پارکینسون باعث ناتوانی فرد میشود، این لرزش می تواند با پیشرفت بیماری، سمت مقابل دیگر فرد را نیز درگیر کند. وی دومین علامت را کندی حرکت دانست، در این حالت سرعت عمل بیمار بسیار کم می شود این کاهش و سرعت می تواند در عضلات صورت اتفاق بیفتد که باعث صورت بی روح و ماسکه و همچنین تعداد پلک زدن کمتر میشود.
وی سرعت بلع کمتر بیمار را از دیگر علائم پارکسون دانست و گفت: در این حالت بزاق در دهان بیمار جمع میشود و معمولاً به صورت غیر ارادی از دهان فرد خارج میشود (سیالوره)
این متخصص مغز و اعصاب اختلال در راه رفتن همراه با گام های کوتاه را از دیگر علائم این بیماری برشمرد و گفت: این بیماران برای اینکه بتوانند سریعتر به قوه جاذبه غلبه کنند و تعادل خود را حفظ کنند، راه رفتن خاصی دارند وی افزود: کندی حرکت در این بیماران آزاردهنده و ناتوان کننده است.
اشراقی سفتی اندام ها را (که در عضلات محوری ستون فقرات باعث خمیده شدن قامت فرد به جلو می شود) از دیگر علائم این بیماری برشمرد و اضافه کرد: سفتی در مفاصل شانه و آرنج هم دیده میشود که با درد شانه همراه است.
این استاد دانشگاه گفت: کسانی که به پارکینسون مبتلا می شوند قبل از علایم حرکتی ممکن است اختلال بویایی داشته باشند (علت آن تخریب سلولی است که در ناحیه پیشانی( مرکز بویایی) اتفاق می افتد) وی افزود: این بیماری سیر ۱۰ و ۱۵ ساله دارد و برخلاف بیماری های تخریبی دیگر مانند آلزایمر قابل کنترل است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از علایم غیرحرکتی: تغییرات فشار خون، اختلالات ادراری و اختلالات گوارشی، اختلالات خواب(سندروم پای بیقرار، آپنه خواب، خواب آلودگی طی روز) و اختلالات شناختی رفتاری خلقی را از دیگر علائم پارکینسون دانست.
وی افزود: ۶۰ درصد موارد اختلالات خلقی، افسردگی و اضطراب است که در کنار دیگر علائم پارکینسون نیاز به درمان دارد.
کارشناس برنامه یادآور شد: یک سری علائم پارکینسون ( مانند لرزش) با دارو درمان میشوند اما یک سری از علائم از جمله اختلال در راه رفتن و صحبت کردن متاسفانه به دارو درمانی و جراحی جواب نمی دهد.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که چه افرادی کاندید جراحی هستند گفت: در افرادی که لرزشها با دارو تحت کنترل بوده اما در طول زمان جوابدهی تغییر کرده است، بیمار ممکن است کاندید جراحی شود.(در این جراحی الکترود توسط متخصص مغز و اعصاب در مغز جایگذاری میشود این الکترود سلولهای مسئول ارزشش را سرکوب می کنند)
وی افزود: این جراحی تنها برای کسانی که لرزش شدید دارند، اختلال در راه رفتن ندارند وهمچنین سن بالایی ندارند، انجام میشود.
اشراقی افزود: بیماران مبتلا به پارکینسون نیاز به تغذیه خاصی ندارند اما به بیماران توصیه میشود: مصرف دارو همزمان با مصرف گوشت قرمز نباشد تا در جذب دارو اختلالی صورت نگیرد.