شبکه سلامت :
دوران سالمندی یکی از دوران حساس زندگی و به عبارتی دوره زنده شدن و تکرار حساسیت‌هایی مشابه سنین کودکی است.دوره‌ای که تقریبا تمامی رفتارها و برخوردهای افراد مثل دوره کودکی سریع و با حساسیت شکل می‌گیرند و البته تفاوت های بسیاری هم در این دو دوره مشاهده می‌شود.
زود رنجی سالمندان اتفاقی طبیعی و معمول در این دوره از زندگی محسوب می‌شود و اطرافیان فرد سالمند باید تمام تلاش خود را برای جلوگیری از تنش و درگیری در حضور او به کار بگیرند.
بسیاری از افراد از ورود به دوره سالمندی ترس و هراسی عجیب دارند و علت آن به تفکر قالبی با عنوان کاهش کارایی و اثربخشی در دوره سالمندی و پیری بازمی‌گردد و البته از بین رفتن چنین هراسی به عوامل مختلفی بستگی دارد.
احترام گذاشتن به سالمندان و داشتن رفتاری همراه با احترام و همچنین محبت و مهربانی در برخورد و رفتار با فرد سالمند به او این احساس را تزریق می‌کند که هنوز هم برای دیگران مهم و قابل ارزش و احترام است.
از افسردگی سالمندی غفلت نکنید
بروز این احساس که حتی اگر روزی توان انجام ساده‌ترین کارها مثل لباس پوشیدن و انجام کارهای شخصی را هم نداشته باشیم حس خوشایندی نخواهد بود و یکی از مهمترین نکات مراقبت از سالمندان جلوگیری از شکل‌گیری چنین تفکراتی است.
ژیلا آهنگرزاده روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه کلینیک اظهار کرد: افراد در دوره سالمندی روحیه‌ای به مراتب حساس‌تر از دیگر دوره‌های زندگی دارند و نیازمند مراقبت و نگهداری بیشتر ودقیق‌تری هستند.
او اضافه کرد: احترام و محبت به سالمندان در نظر آن‌ها از اهمیت قابل توجهی برخوردار است و گاهی کوچکترین بی‌احترامی به سالمندان، آن‌ها را دچار افسردگی و استرس شدید خواهد کرد.
این روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه در ادامه تصریح کرد: احترام به سالمندان حس ارزنده بودن را در آن‌ها ایجاد کرده و از ایجاد فکر بی‌فایده بودن در پدربزرگ و مادربزرگ ها جلوگیری خواهد کرد و در نتیجه نشاط و شادابی و همچنین افزایش امید به زندگی در این گروه را به دنبال می‌آورد.
آهنگرزاده به تأثیر حاضر شدن فرد سالمند در جمع دوستان هم سن و سال او اشاره کرد و گفت: دیدار مستمر سالمندان با دوستان و همکارانی که با آن‌ها خاطرات مشترک دارند، به تلطیف روحیه و افزایش شادی در او کمک موثر و قابل توجهی خواهد کرد.
سندروم آشیانه خالی را بشناسید
پرنده‌ای را در نظر بگیرید که چندین جوجه دارد و با بزرگتر شدن جوجه‌ها هر کدام به سویی می‌روند و او تنها می‌ماند که تشبیه این اتفاق به زندگی انسان بی مناسبت و بی دلیل نیست.
آهنگرزاده همچنین یادآور شد: در دوره سالمندی یک اختلال و شبه بیماری به نام سندروم آشیانه خالی داریم و خانه و آشیانه سالمند همانند پرنده‌ای است که با رفتن فرزندانش تنها می‌ماند و تنهایی و نداشتن همدم و فردی همدل و بی‌اهمیتی اطرافیان و نزدیکان روحیه فرد سالمند را کسل و بیمار می‌کند.
او با اشاره به نقش توجه به استقلال افراد در دوره سالمندی و همچنین توجه به حفظ حریم شخصی فرد سالمند تاکید کرد: به همان اندازه که مراقبت از سالمندان و سر زدن منظم به آن‌ها اهمیت دارد، به همان اندازه هم رعایت حریم خصوصی آن‌ها مهم و قابل احترام است.
این روانشناس بالینی اظهار کرد: فرد در دوره سالمندی در هشتمین و آخرین مرحله زندگی روانی و اجتماعی قرار دارد و در این دوره به بررسی گذشته خود می‌پردازد و اگر از زندگی احساس رضایت داشته باشد دوره سالمندی خوبی را سپری می‌کند و اگر از وضعیت گذشته خود راضی نباشد، روحیه او کسل شده و در برخی از مواقع به خود آسیب می‌رساند.
«خودکشی» نتیجه حس نارضایتی و بی‌فایده بودن سالمندان
اعلام رضایت از نحوه زندگی که فرد سالمند در گذشته پشت سر گذاشته است، حس امیدواری را در او ایجاد کرده و از ایجاد افکار باطل و آسیب زننده در او جلوگیری می‌کند.
این روانشناس بالینی تصریح کرد: در برخی از موارد متاسفانه عدم رضایت فرد سالمند از زندگی گذشته و وضعیتی که دارد، به خودکشی و افکاری برای پایان دادن به زندگی او منجر می‌شود و بیان خاطرات خوب و شیرین زندگی سالمند و مفید نشان دادن او در هر شرایطی از مهمترین راه‌های افزایش امید به زندگی سالمندان به شمار می‌رود.
او همچنین اضافه کرد: کلام و رفتار محبت آمیز با سالمندان و همچنین همراهی آن‌ها در انجام و تحقق کارهای مورد علاقه‌شان روحیه این افراد را تقویت کرده و از بروز افسردگی و اضطراب و وسواس فکری درباره اینکه در این دوره ناتوان هستند خودداری خواهد کرد.
این روانشناس بالینی بیان کرد: در نظر داشته باشید که فرد سالمند در کنار اینکه باید تغذیه کافی و مناسب داشته باشد و رژیم غذایی مفیدی برای او تعیین شود، به محبت و مهربانی و صبوری شما بیشتر از هر چیز دیگری نیاز دارد.
آهنگرزاده همچنین تاکید کرد: بهانه‌گیر شدن در دوره سالمندی اتفاقی بدیهی و عادی محسوب می‌شود و اطرافیان فرد سالمند باید با بهره‌مندی از حضور موثر یک مشاور و روانشناس آگاه و خوب ترفندهای مناسب و جالبی را برای رفع این بهانه‌ها به کار بگیرند.
او با اشاره به اهمیت مشارکت دادن سالمندان در زندگی خانوادگی تصریح کرد: یکی از چالش‌های اصلی که پیش روی افراد سالمند قرار دارد، موضوع کنار گذاشتن آن‌ها در این دوره و عدم بهره‌مندی از تجربیات ارزنده و سازنده‌شان است و نوسان روحی و روانی سالمندان در بسیاری از موارد به این مسئله مربوط می‌شود.
این روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه یادآور شد: توجه به تغذیه، تفریح و سرگرمی، ورزش مناسب با سن و همچنین همدلی و همراهی با فرد سالمند از جمله راهکارهای ساده و آسانی هستند که رعایت سلسله‌وار آن‌ها به حفظ نشاط و شادابی فرد در دوره سالمندی کمک می‌کند.
آهنگرزاده اضافه کرد: اگر پدر یا مادر سالمند شما و یا پدربزرگ و مادربزرگتان با شما زندگی نمی‌کند بهتر است فضای خانه او را متناسب با توانایی‌های جسمی او مرتب و تجهیز کنید و البته از نظر خود او نیز حتما مشارکت بگیرید.
سالمندان گنجینه‌های ارزشمند و گرانبهایی هستند که حضور پربرکت آن‌ها رنگ و روح زندگی را عوض می‌کند و مراقبت از این گنجینه‌ها بدون هیچ تعارفی از ضروریات زندگی پر دردسر امروزی به شمار می‌رود.
منبع : باشگاه خبرنگاران جوان