زردی (یرقان)
برنامه ضربان همه روزه از شنبه تا پنجشنبه ساعت ۱۶ به صورت زنده از شبکه سلامت سیما پخش می شود.
در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما ابوالفضل نمازی فوق تخصص گوارش و کبد و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص زردی (یرقان)، به گفتگو پرداخت.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال، که آیا زردی یا یرقان همان هپاتیت است؟، گفت: زردی یا یرقان، نشانه اختصاصی هپاتیت نیست، بلکه زردی، علامت غیر اختصاصی بسیاری از بیماری‌ها ست، زردی یک سرنخ است که باید علت آن را یافت. وی گفت: حساس ترین عضو در مقابل افزایش بیلی روبین خون، سفیدی چشم(صلبیه) است، پس از چشم، پوست و مخاط زرد می شوند.
وی افزود: در افرادی که پوست تیره دارند، تشخیص زردی، سخت تر صورت می گیرد.
همچنین یادآور شد: بیلی روبین از تجزیه و شکست گلبولهای قرمز حاصل می شود، طول عمر گلبول قرمز ۱۲۰ روز است، اگر این تعادل به هم بخورد، یعنی: تولید بالا رود و یا دفع آن با اختلال مواجه شود، میزان بیلی روبین در خون بالا می رود و در مخاط ها و پوست رسوب پیدا میکند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، التهاب کبد را، به سه دسته:
قبل کبدی، کبدی و بعد کبدی، تقسیم بندی کرد. وی افزود: بیماریهای خونی متعددی هستند، که تجزیه هموگلوبین را بیش از حد بالا می برند و باعث زردی می شوند. هر بیماری که سلول های کبد را تحت تاثیر قرار دهد، مانند: هپاتیت A،B،C،D،E و هپاتیت خود ایمنی، انواع و اقسام داروهای شیمیایی و گیاهی، همچنین طیف وسیعی از سرطان ها (سرطان کبد، مجاری صفراوی، لوزالمعده، اثنی عشر و...)، که باعث انسداد در مسیر خون کبدی و مجرای صفراوی شوند، ایجاد زردی می کنند.
کارشناس برنامه یادآوری کرد: شرح حال دقیق بیمار، همراه با انجام آزمایشات و تصویربرداری های مختلف، تشخیص بیماری اصلی را، میسر میگرداند.
نمازی در پاسخ به این سوال، که آیا مسکن ها می توانند باعث ایجاد زردی شوند؟، گفت: بلی، شایعترین مسکنی که مصرف زیاد آن، باعث مسمومیت کبدی میگردد، استامینوفن است، وی یادآور شد: در مسمومیت های دارویی، زردی به یکباره اتفاق می‌افتد، که گاهی منجر به پیوند کبدی اورژانس می شود.
کارشناس برنامه، در پاسخ به این سوال:که سرطان ها چه زمانی خود را با بروز زردی، نشان میدهند؟، گفت: این زمان، بستگی به محل سرطان دارد، اگر سرطان در ابتدای لوزالمعده قرار داشته باشد: چون مجاور خروجی صفراست، زردی زودتر اتفاق می‌افتد و یا سرطان مجاری صفراوی که سریعاً باعث بروز زردی می شود.
این فوق تخصص گوارش و کبد یادآور شد: بعضی از غذاها که حاوی رنگدانه ای به نام کاروتن هستند، (کاروتن در سبزیجاتی مانند: هویج، نارنگی، پرتقال، کدو حلوایی و.... ) باعث افزایش زردی در پوست می شوند، اما چون میزان بیلی روبین خون را بالا نمی برند، موجب نگرانی نیست. وی متذکر شد: بعضی از داروهای گیاهی که به صورت فله خریداری می شوند و خلوص بالایی ندارند، ممکن است: با اختلالات عملکرد کبد همراه باشند، مانند: مصرف بیش از حد چای سبز، که به خصوص اگر خالص نباشد باعث ایجاد زردی در پوست می‌شود
وی متذکر شد: مصرف داروها و عرقیات گیاهی را، تنها تحت نظر پزشکان متخصص طب سنتی، مصرف کنید.
این استاد دانشگاه یادآوری کرد: در صورت مواجهه با زردی، با مراجعه به پزشک و انجام معاینات بالینی و آزمایش خون، از سلامت خود اطمینان حاصل نمایید.
نمازی در پاسخ به این سوال، که آیا شن ریزه های داخل کیسه صفرا می تواند باعث زردی پوست شود؟، گفت: به طور معمول خیر، تنها در صورتی این شن ریزه ها می توانند باعث زردی شوند، که از کیسه صفرا به سمت مجرای صفرا حرکت کرده باشند و باعث انسداد مسیر و افزایش بیلی روبین خون شوند.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال، که آیا سیگار می‌تواند باعث زردی پوست شود؟، گفت: سیگار با اینکه غلظت خون را بالا میبرد و باعث تیرگی رنگ لب ها و همچنین، تغییر رنگ موضعی دندان ها می‌شود، باعث زردی پوست نمی شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران افزود: بیماریهای خونی که با شکست گلبولهای قرمز( همولیز)همراه هستند، مانند: کم خونی داسی شکل، فاویسم (حساسیت به باقلا)، تالاسمی ماژور و.....، باعث زردی پوست می شوند.
وی یادآورشد: کم خونی ناشی از فقر آهن، در مواقعی که شدید نباشد، باعث زردی پوست نمی شود. اما کمبود ویتامین ب ۱۲ و اسید فولیک، اگر شدید باشد، می تواند باعث زردی پوست شود.
کارشناس برنامه در پاسخ به این سوال که آیا قهوه برای کبد خوب است؟، گفت: ثابت شده است که قهوه اثر حفاظتی بر سلولهای کبدی دارد و برای مبتلایان به کبد چرب توصیه می شود، اما مانند هر دارویی تیغ دولبه است و ممکن است به خاطر وجود کافئین، عوارض دیگری نیز به دنبال داشته باشد.