چهل حدیث درباره عافيت و سلامتی

«مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»: اَلصِّحةُ لایَعرِفُ قَدرَها الاّ المَرضی. جز بیماران، كسی قدر صحت و سلامتی را نمی‌داند. (مواعظ عددیّه، ص ١٢٧)

١-«مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

لاعَیشَ أهَنأُ مِنَ العافِیَةِ.

برای انسان، زندگی گواراتر از عافیت و سلامتی نیست. (فهرست غرر، ص ٢٥٣)

 

٢ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

العافِیَةُ أَجمَلُ عَطاءٍ.

سلامتی بهترین نعمت‌های خدادادی است. (بحار، ج ٧٨، ص ٣٦٥)

 

٣ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

اَلصِّحةُ لایَعرِفُ قَدرَها الاّ المَرضی.

جز بیماران، كسی قدر صحت و سلامتی را نمی‌داند. (مواعظ عددیّه، ص ١٢٧)

 

٤ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اَلصِّحَّةُ وَ الفراغُ نِعمتانِ مَكفورَتانِ.

سلامتی و اوقات فراغت دو نعمتی هستند كه همواره محلّ ناسپاسی و كفران هستند (آن گونه كه باید و شاید از آنها بهره‌برداری نمی‌شود). (مواعظ صدوق، ص ٥٥)

 

٥ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

بِصِحَّةِ المِزاجِ تُوجَدُ لَذَّةُ الطَّعمِ.

كسی لذّت غذا را می‌فهمد كه مزاجی صحیح و سالم داشته باشد. (فهرست غرر، ص ١٩٩).

 

٦ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

العافِیَةُ نِعمَةٌ یُعجَزُ الشُّكرُ عَنها.

سلامتی نعمتی است (گرانبها) كه انسان از ادای شكر آن عاجز و ناتوان است. (سفینه، ج ٢، ص ٢٠٨)

 

٧ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

العافِیَةُ نِعمَةٌ خَفِیَّةٌ اِذا وُجِدَتْ نُسِیَتْ و اِذا فُقِدَتْ ذُكِرَتْ!

سلامتی یك نعمتی است نهان و مخفی، زمانی كه در دسترس باشد به یاد انسان نیست، همین‌كه از دست رفت آن را به یاد می‌آورد! (قدر آن شناخته می‌شود). (سفینه، ج ٢، ص ٢٠٨)

 

٨ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

ثَوبُ العافِیَةِ أهنأُ المَلابِسِ.

لباس عافیت و سلامتی برای تن انسان گواراترین لباس‌ها است. (فهرست غرر، ص ٢٥٣)

 

٩ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

اَشَدُّ مِنَ الفاقَةِ مَرَضُ البَدَنِ.

بیماری و فقدان سلامتی برای انسان، از هر فقر و بی‌نوایی دردناكتر است. (نهج‌البلاغه، كلمة ٣٨١)

 

١٠ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

لانِعمةَ كَالعافِیَةِ و لا عافِیَةَ كمُساعَدَةِ التَّوفیقِ.

نعمتی بالاتر از سلامتی نیست و سلامتی بالاتر از یاری و توفیقات الهی وجود ندارد. (بحار، ج ٧٨، ص ١٦٥)

 

١١ـ «امام رضا(علیه‌السلام)»:

إنّ الناسَ لَمْ یُؤتُوا فی‌الدُّنیا شَیئاً خَیراً مِن الیَقینِ و العافِیَةِ، فَاسْألوُهُما.

در دنیا چیزی بهتر از یقین و سلامتی به مردم داده نشده، شما این دو نعمت را (همیشه) از خداوند مسألت نمایید. (میزان الحكمة، ج ، ص ٤٤٩)

 

١٢ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

كَم مِن دَنَفٍ قَد نَجی و صَحیحٍ قَد هَوی!

چه بسیار بیماران سخت و مشرف به مرگ بودند كه نجات یافتند و چه بسیار افراد سالم و تندرست بودند كه از پای درآمدند! (فهرست غرر، ص ٣٦٤)

 

١٣ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

الأمنُ وَ العافِیَةُ نِعمَتانِ مَغبوُنٌ فیها كَثیرٌ مِنَ النّاسِ.

امنیت و سلامتی دو نعمتی هستند كه بسیاری از مردم نسبت به آنها مغبون و زیان‌کارند (قدر آنها را نمی‌دانند). (نهج‌الفصاحه، ج ١، ص ٦٤)

 

١٤ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

لالِباسَ اَجَلُّ مِنَ العافِیَةِ.

جامه‌ای برای انسان گرانقدرتر از جامة سلامتی نیست. (تحف‌العقول، ص ٨٥)

 

١٥ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

النَّعیمُ فی‌الدُّنیا أَلأَمنُ وَ صِحَّةُ الجِسمِ، وَ تَمامُ النِّعمَةِ فی‌الآخِرَةِ دُخولُ الجَنَّةِ.

نعمت خوشی و آسایش در دنیا در سایة امنیت و سلامتی بدن است و تمامی نعمت در آخرت دخول در بهشت خواهد بود. (بحار، ص ٨١، ص ١٧٢)

 

١٦ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

بِالصِّحَّةِ تُستَكمَلُ الَّلذَّةُ.

زندگی كه توأم با صحت و سلامتی باشد كمال لذّت و خوشی را خواهد داشت. (فهرست غرر، ص ١٩٩)

 

١٧ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

لَیسَ لِلعافِیَةِ ثَمَنٌ.

عافیت و سلامتی به هیچ قیمتی قابل ارزیابی نیست. (بحار، ج ٧٥، ص ٣٣٨)

 

١٨ـ «امام رضا(علیه‌السلام)»:

لَوِ اقْتَصَدَ الناسُ فی‌الْمَطعَمِ لاَستَقامَتْ أَبدانُهُم.

مردم اگر حالت اعتدال و میانه‌روی را در خورد و خوراك رعایت می‌كردند همیشه از بدنی سالم و تندرست برخوردار ‌بودند. (سفینه، ج ٢، ص ٧٨)

 

١٩ـ «امام رضا(علیه‌السلام)»:

سَلوا ربَّكُمُ العافِیَةَ فی‌الدُّنیا وَ الآخِرَة.

شما سلامتی خود را در دنیا و آخرت (هر دو) از خدای خود مسألت نمایید. (فقه‌الرضا، ص ٣٣٧)

 

٢٠ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

دوامُ العافِیَةِ أهنأُ عَطِیَّةٍ وَ أفضَلُ قَسْمٍ.

سلامتی دائم و پایدار برای انسان گواراترین عطیّه و والاترین قسمت خدادادی است. (فهرست غرر، ص ٢٥٣)

 

٢١ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

سَلوُا اللهَ الغِنی فی‌الدّنیا وَالعافِیةَ، و فی‌الإخرةِ اَلمَغفرةَ والجنّةَ.

غِنی و سلامتی را در دنیا و مغفرت و بهشت را در آخرت از خداوند مسألت نمایید. (فروع كافی، ج ٥، ص ٧١)

 

٢٢ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

طوبی لِمَن اَسلَم و كانَ عَیشُهُ كَفافاً و قُواهُ شِداداً.

خوشا به حال كسی كه مسلمان باشد و به قدر معاش خود درآمد دارد و از توان بدنی نیرومندی (نیز) برخوردار باشد. (الشّهاب فی‌الحِكَم و الآداب، ص ٣٢)

 

٢٣ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

لایَنبَغی لِلعَبدِ أنْ یَثِقَ بَخَصلَتَینِ: العافِیةُ وَ الغِنی. بَینا تراهُ مُعافیً اِذْ سُقِمَ وَ بَینا تراهُ غَنِیّاً اِذِ افتَقَر!

برای بنده سزاوار نیست كه به این دو خصلت (همواره) پشت گرم باشد: یكی سلامتی و دیگری دارایی. گاهی در حالی كه تو شخص را سالم می‌بینی ناگهان بیمار می‌شود و زمانی او را غنی و متمكن می‌یابی ناگاه بی‌چیز و تهیدست می‌گردد! (نهج‌البلاغه، كلمة ٤١٨)

 

٢٤ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

لاصِحّةَ مَعَ نَهَمٍ.

با پرخوری و شكم‌پرستی هیچ‌وقت سلامتی وجود ندارد. (جلوه‌های حكمت، ص ٣٤١)

 

٢٥ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اِیّاكُم و البِطنَةَ فَاِنّها مُفسِدَةٌ لِلبَدَنِ و مُورِثةٌ لِلسُّقمِ و مُكسِلَةٌ عَنِ العِبادَة.

برحذر باشید و از پرخوری بپرهیزید. پرخوری بدن را تباه می‌كند و عامل بیماری‌های گوناگون می‌گردد و انسان را از عبادت باز می‌دارد. (سفینه، ج ٢، ص ٧٩)

 

٢٦ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

اَعظمُ النِّعمَةِ اَلعافِیةُ فاغتَنِموُها لِلدُّنیا وَ الأخرة.

بزرگترین نعمت، عافیت و تندرستی است. شما آن را برای دنیا و آخرت خود (هر دو) غنیمت بشمارید. (تحف‌العقول، ص ١٤٦)

 

٢٧ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اَلحَسَنَةُ فی‌الدُّنیا، اَلصِّحّةُ وَ العافِیَةُ، و فی‌الآخِرَةِ، اَلمَغفِرَةُ وَ الرَّحمَةُ.

مقصود از حسنه (در آیه شریفه «ربّنا آتنا فی‌الدنبا حسنة و ...») در دنیا عافیت و تندرستی و در آخرت آمرزش و رحمت الهی است. (بحار، ج ٨١، ص ١٧٤)

 

٢٨ـ امام جواد(ع):

اَربعُ خصالٍ تُعینُ المَرءَ علیَ العَمَلِ: اَلصِّحّةُ وَالغِنی وَ العِلمُ وَالتَّوفیقُ.

چهار عامل است كه انسان را در كارهای خود یاری می‌دهد: سلامتی، توانگری، علم و دانش، و توفیقات الهی. (احقاق الحق، ج ١٢، ص ٤٣٦)

 

٢٩ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

إنْ صَحَّ (المریضُ) نَسِیَ وَعادَ وَاجْتَری عَلی مَظالِمِ العِبادِه!

هرگاه كه (انسان) از مریضی بهبود یافت (بیماری خود را) فراموش می‌كند و به ارتكاب گناهانش باز می‌گردد و بر ظلم و ستم بندگان دلیر و گستاخ می‌شود! (مردم در حال تندرستی غافل از یاد خدا و شكرانة سلامتی خود به سر می‌برند)

(شرح غرر، ج ٣، ص ١٥)

 

٣٠ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

لاوِقایَةَ أمنَعُ مِنَ السّلامَةِ.

هیچ چیز كه انسان را از هرگونه آفت و عارضه نگهداری كند مانند صحت و سلامتی نیست. (تحف‌العقول، ص ٨٨)

 

٣١ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

أنَا لِلمَریضِ الّذی یَشتَهی أرجی مِنِّی لِلصّحیحِ الّذی لایَشتَهی.

من برای سلامتی مریضی كه اشتها دارد امیدوارترم تا فرد سالمی كه اشتها ندارد. (جلوه‌های حكمت، ص ٥٣٢)

 

٣٢ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

تَركُ العَشاءِ مَهرَمَةٌ.

شام نخوردن باعث پیری زودرس می‌شود. (سفینه، ج ٢، ص ٧٩)

 

٣٣ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

تَركُ العَشاءِ خرابُ الجَسَدِ.

شام نخوردن باعث ویرانی و انهدام بدن است. (سفینه، ج ٢، ص ٧٩)

 

٣٤ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

لانِعمَةَ فی‌الدُّنیا اَعظمُ مِن طُولِ العُمرِ وَ صِحَّةِ الجَسَدِ.

در دنیا نعمتی بالاتر از طول عمر و سلامتی بدن وجود ندارد. (شرح حدیدی، ج ٢٠، ص ٣٤١)

 

٣٥ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

بِالعافِیَةِ توجَدُ لَذَّةُ الحَیاةِ.

تنها با عافیت و تندرستی است كه انسان لذّت (واقعی) زندگی را می‌فهمد. (فهرست غرر، ص ٢٥٣)

 

٣٦ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

إنّ العافِیَةَ فی‌الدّینِ وَ الدُّنیا لَنِعمَةٌ جَلیلةٌ وَ مَوهِبَةٌ جَزیلَةٌ.

سلامتی دین و دنیا برای انسان نعمتی است بس بزرگ و موهبتی بس گران. (فهرست غرر، ص ٢٥٣)

 

٣٧ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

سلامَةُ الدّینِ وَ صِحَّةُ البَدَنِ خَیرٌ مِنَ‌المالِ.

سلامتی دین و ایمان و تندرستی بدن، از هر چه مال و ثروت (برای انسان) بهتر و بالاتر است. (وسائل، ج ١١، ص ٤٥١)

 

٣٨ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

العافِیَةُ لایَعرِفُ قَدرَها اِلاّ أَهلُ البَلاءِ.

كسی جز مبتلایان و بلانشینان، قدر نعمت عافیت و تندرستی را نمی‌داند. (مواعظ عددیّه، ص ١٢٧)

 

٣٩ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

خمسٌ مَنْ لَمْ تَكُنْ فیهِ لَمْ یَتَهَنَّ بِالعَیشِ: اَلصِّحَّةُ وَ الأَمنُ وَ الغِنی وَ القَناعَةُ وَ الأَنیسُ المُوافِقُ.

این پنج چیز را هر كس ندارد زندگی گوارا ندارد: تندرستی، امنیت، توانگری، قناعت و همدم سازگار. (بحار، ج ٨١، ص ١٧٢)

 

٤٠ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

كَیفَ یُغتَرُّ بِسلامَةِ جِسمٍ مُعَرَّضٌ لِلآفاتِ؟!

بدنی كه همیشه در معرض حوادث و آفات باشد چگونه می‌توان به سلامتی همیشگی آن مغرور و مطمئن گردید؟! (بدن انسان هیچ وقت از عوارض درد و بیماری در امان نیست و لذا فرمودند همیشه از خدا عافیت دنیا و آخرت را طلب نمایید) (فهرست غرر، ص ١٩٩)

منبع: کتاب شکوفه های حکمت